Ostatni raz o poezji pisałem
blisko dwanaście lat temu, będąc jeszcze studentem. Mam kilku ulubionych poetów,
po których utwory sięgam od czasu do czasu ale generalnie na co dzień myślę,
czuję i oddycham prozą. Poezja mnie onieśmiela, przy lekturze utworów
poetyckich czuję się jak ignorant. Dlaczego więc podjąłem się tak niełatwego
zadania jak napisanie opinii o tomiku wierszy debiutanta Michała Kozaczko? Nie
wiem, bo przecież nie ma przypadków...prawda?
Tabletki zapomnienia
Wszystko zaczęło się pewnego
wieczoru kiedy to dobry znajomy podesłał mi link do strony, na której Michał
opowiadał o swoim marzeniu – chciał wydać własny tomik poezji. Jego
autoprezentacja przekonała mnie. Kliknąłem przycisk i już moja mała cegiełka
została dodana. Pomyślałem sobie uda się facetowi to dobrze, nie uda się trudno,
przynajmniej próbował. Po kliknięciu i wsparciu sprawy zupełnie zapomniałem o
projekcie. Zanurzyłem się w codzienności. Parę miesięcy później dostałem
informację, że projekt się powiódł, że Marzyciel zebrał pieniądze na swój
autorski tomik wierszy. Michał napisał do mnie maila z podziękowaniami i
informacją o spotkaniu autorskim, na którym można było odebrać swój dedykowany egzemplarz
z autografem i porozmawiać z autorem. Niestety do naszego spotkania kolejny raz
nie doszło, w wyniku czego swój egzemplarz odebrałem dopiero we wrześniu.
Spotkałem się z Michałem gdy już na stałe sprowadziłem się do Bielska Białej.
Spotkanie szybkie, spontaniczne w centrum handlowym. Michał to swobodna dusza,
otwarty na ludzi. Szkoda, że rozmowa była krótka ale nie sprzyjało nam miejsce
i czas. Po powrocie do domu przeczytałem list, który przekazał mi autor, i
dopiero wtedy w pełni ujął mnie swoją szczerością i pokorą. Zrozumiałem, że
tomik poezji trzymany w dłoniach to niebagatelny kawałek czyjegoś życia. Onieśmielony
tym faktem odłożyłem wiersze na półkę. Jako czytelnik musiałem dojrzeć do ich
lektury.
Mea Culpa bym rzekł ale to kłamstwo…
Strach przed egzaltacją
debiutanta najbardziej odstrasza od lektury. To co pozostało po krzyku przeleżało na półce parę tygodni. Koniec
końców parę dni temu przystąpiłem do lektury z wielką obawą, że po przeczytaniu
kilku utworów rzucę tomik w kąt z poczuciem zmarnowanego czasu. Czego
spodziewałem się po debiucie Michała? Wspomnianej egzaltacji,
przeintelektualizowania, cierpień chłopaka z blokowiska, banału, kompleksów,
wciskanych na siłę między strofy. Słowem tego wszystkiego co często cechuje
debiutantów. Okazało się, że jestem w błędzie i to ja, mam w głowie wiele
uprzedzeń, banałów i kompleksów. Ta poezja wciągnęła mnie bez reszty w swój
świat.
Czy jesteś w stanie poświęcić siebie na poczet tego kim możesz się stać?
Autor z pokorą opisuje swoje
dzieło nie jako poezję, bo to zbyt szumna nazwa, ale jako zebrane słowa
stanowiące jego przemyślenia. Rozumiem, że w tych słowach zawiera się skromność
nowicjusza, ale nie chce mi się w nią wierzyć analizując warsztat pisarski
Michała. Po prostu autor panuje nad swoimi słowami i spójnością uczuć, które
chciał przekazać w taki sposób jakby to był co najmniej trzeci tomik poezji w
jego dorobku (wiersze obejmują lata 2003 – 2016). Co zadziwiające na
przestrzeni tych 13 lat utwory trzymają równy poziom, widać że są przemyślane.
Co prawda zdarzają się strofy zbyt długie i w kilku przypadkach słychać jakiś
nie potrzebny rym, ale to potknięcia, które można policzyć na palcach jednej
ręki. Gdy nie czyta się ze zbyt wielką uwagą w ogóle te drobne niedoskonałości
umykają, a to w przypadku debiutu nie lada osiągnięcie.
Czy greckie ideały przetrwały jedynie w symetrii blokowisk?
Wiersze w tomiku nie są zatytułowane.
Jest to dodatkowy walor dla czytelnika, który może podjąć zabawę w nadanie
wierszom własnych tytułów. Parę wierszy zatytułowałem zaraz po przeczytaniu.
Wiele utworów pozostawiłem bez tytułu. Będzie to kolejny powód by powracać do
lektury Poezja Michała jest, ogólnie ujmując, twórczością egzystencjonalną. Są
to utwory niejednokrotnie poważne w swojej wymowie, ale nie przytłaczające
czytelnika treścią Język jest prosty, ale pełen znaczeń. Nie uświadczymy wersów
o wymowie depresyjnej, wulgarnych, przesadnie potocznych. Autor unika
patetyzmu, a zbyt poważną wymowę utworu potrafi przełamać nie nachalnym humorem
zawartym w jednym lub kilku zdaniach. Mam nawet kilka ulubionych fragmentów.
Wiele wierszy, szczególnie z ostatnich kilku lat, mówi o Bogu oraz o przodkach.
Jest to obraz stwórcy wesołego, ukrytego w lasach i łąkach. Boga, który zje z
nami kanapkę siedząc na werandzie. To nie jest Bóg kościołów. To Bóg natury i
stworzenia. Autor utrzymuje stanowisko agnostyczne wciąż poszukując Stwórcy.
Wraca w utworach do mitu stworzenia człowieka z gliny. Wszechmogący w opisie
Michała jest ludzki i sympatyczny. Drugim wysuwającym się na pierwszy plan
motywem twórczości jest otaczające nas środowisko i ekologia. Jestem pewny że To co pozostało po krzyku świetnie czyta
się w parku pod drzewami, na łące wśród stokrotek przy wtórze kumkania żab na
polanie w lesie i nad wodą.
Co zakończy cisza, a co zakończy ciszę?
Autor ucieka jak najdalej od zurbanizowanej
i materialnej poezji dzieci blokowisk. W całym tomiku znalazły się tylko dwa
utwory nawiązujące do przestrzeni miejskiej i brudnych pejzaży. Oba są
nacechowane wrażliwością autora, dzięki czemu pięknie komponują się z resztą
wierszy. Mówi się, że współczesna, młoda poezja jest pełna krzyku i buntu. Nie
w tym przypadku. Pan K. jest wędrowcem po świecie swoich myśli. Czasami postawi
niewesołą diagnozę, ale nigdy nie jest ona smutna, zabierze nas w czasy
średniowiecza, opowie (nie wprost) o Don Kichocie i przypomni stare mity.
Wydaje się, że robi to wszystko podświadomie i lekko. O poezji tej zapomina się
szybko. Nie nadaje się ona do szkolnej recytacji, nie ma w niej patosu, który na
długi czas wbija się w naszą czaszkę i nie chce z niej wyjść. Mimo to będę
powracał do lektury, bo jest jak świeże powietrze. Zwykłe słowa o niezwykłym
znaczeniu.
Bez fraku, nut, czy wyuczenia…
Po przeczytaniu tego
błyskotliwego debiutu, nie jestem w stanie stwierdzić czy jeszcze kiedykolwiek
przeczytamy strofy spod pióra Michała. Dajmy więc wsparcie młodemu twórcy, o to
jedno chcę Was prosić.
Info:
Michał Kozaczko: To co pozostało po krzyku
Wydawnictwo: SOWELLO Rzeszów 2017
PS. Śródtytuły stanowią fragmenty
wierszy z omawianego tomiku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz